Nga Caroline Copley, Andreas Rinke, Allison Martell, Reuters
Në qytetin gjerman Dessau, një nga vendet e shkollës së artit Bauhaus, u shndërrua në një institut në 1921 për të prodhuar në masë vaksinat që më vonë ndihmuan në forcimin e Republikës Demokratike Gjermane.
Pikërisht 100 vite më vonë, e njëjta histori po përsëritet po për të prodhuar vaksina antiCOVID-19 në kuadër të përgjigjes pandemike të Gjermanisë. Është vetëm një shembull i një përpjekje të nxituar nga qeveritë anembanë globit për të hyrë në prodhimin e fragmentuar të vaksinave, pas pengesave të prodhimit.
Nga Australia në Tajlandë, shtetet kanë filluar të planifikojnë të prodhojnë vaksina apo ilaçe në vendin e tyre. Sipërmarrja gjermane ka mbështetjen e qeverisë rajonale, si pjesë e një përpjekjeje kombëtare për të siguruar dhe shtuar furnizime vaksinash në eksportet e Gjermanisë.
Kryeministri i Saxony-Anhalt Reiner Haseloff tha se Gjermania mund të bëhet një prodhues i mirëfilltë i vaksinave.
Ndryshe nga Shtetet e Bashkuara, ku Operacioni Warp Speed i qeverisë filloi financimin për zgjerimin e mjediseve farmaceutike në fillim të pandemisë, pak vende në mbarë botën kanë pasur mundësi të tilla.
Disa vende – përfshirë Australinë, Brazilin, Japoninë dhe Tajlandën po lidhin kontrata me prodhuesin suedez të ilaçeve AstraZeneca.
Italia nga ana tjetër, ka premtuar se do të mbështesë një qendër private të prodhimit të vaksinave, ndërsa Austria, Danimarka dhe Izraeli planifikojnë një fond të përbashkët kërkimi dhe zhvillimi dhe do të shqyrtojnë nëse do të prodhojnë vaksinat e tyre për gjeneratën e ardhshme.
India luan një rol të rëndësishëm në prodhimin e vaksinave globalisht, dhe Shtetet e Bashkuara, Japonia dhe Australia planifikojnë gjithashtu të ndihmojnë në financimin e prodhimit të vaksinave atje, tha për Reuters një zyrtar i lartë i administratës amerikane.
Këto synojnë të adresojnë një mungesë globale të dozave.
Kriza e vaksinave në Europë ka treguar se shtetet që varen nga vendet e tjera janë më të prekura. Në janar, AstraZeneca shkurtoi furnizimet e bllokut me më shumë se gjysmën për tremujorët e parë dhe të dytë dhe i tha Brukselit se nuk ishte në gjendje t’i shpërndante vaksinat e prodhuara nga Belgjika pasi ishin të destinuara për Mbretërinë e Bashkuar.
Shkurtimi i furnizimit rriti tensionet midis Londrës dhe Brukselit dhe nxiti udhëheqësit europianë të vendosnin kufizime në eksportet e vaksinave të prodhuara në BE – duke filluar këtë muaj, kur Italia bllokoi eksportet e AstraZeneca.
Gjermania është një importuese neto e të gjitha vaksinave, me një deficit tregtar 720 milion dollarësh. Një kompani e quajtur IDT Biologika dhe AstraZeneca planifikojnë të investojnë më shumë se 100 milion euro për të zgjeruar kapacitetin e prodhimit të vaksinave.
Kompania thotë se synon të prodhojë midis 30 milion dhe 40 milion doza në muaj nga fundi i vitit 2022, duke e bërë një nga prodhuesit më të mëdhenj të Europës dhe tha se do të rritej kapaciteti për të paktën 360 milion doza në vit brenda BE-së.
Gjermania nuk ka rezervuar ende të drejtën për të blerë ndonjë nga këto vaksina, por qeveria ka një plan për të mbështetur dhe stimuluar kapacitetin e prodhimit të vaksinave afatgjata deri më 1 maj.
Një burim qeveritar tha se përfaqësuesit e kompanive i kanë thënë Berlinit se garancitë afatgjata të blerjes do të ishin më të rëndësishme për investimet sesa ndihma.
Kompania e IDT do të jetë në gjendje të prodhojë vaksina për kompani të tjera dhe, së bashku me një grup firmash në Anhalt, do të formojnë një pikë strategjie për ta bërë Gjermaninë një qendër të re për prodhimin e vaksinave në Europë.
Berlini po synon një kapacitet vjetor prej 2 miliardë dozash të vaksinave COVID nga IDT dhe kompani të tjera.
Për krahasim, AstraZeneca ka deklaruar se do të prodhojë deri në 3 miliardë doza të vaksinës së saj deri në fund të këtij viti, gjë që do ta bënte atë prodhuesin më të madh të vaksinave COVID-19 globalisht.
Synimi i Berlinit mund të jetë shumë më i madh se nevojat e BE-së për 450 milion banorët e saj, por nuk është ende e qartë se sa herë do të jetë i nevojshëm vaksinimi i personave për të forcuar imunitetin.
Ato çfarë vendet kanë mësuar
Në fluksin e gripit në 1976, Shtetet e Bashkuara bllokuan eksportet e vaksinave, duke prishur një plan vaksinimi në Kanada.
Otava nxori një mësim prej kësaj: Gjatë pandemisë së gripit H1N1 të vitit 2009, ajo bleu vaksina nga një prodhues vendas dhe priti derisa të mbaronte shpërthimi në vend përpara se të dhuronte doza shtesë për Organizatën Botërore të Shëndetësisë.
Dhe më pas, në vitet pas pandemisë së vitit 2009, Uashingtoni pagoi miliona për disa kompani për të ndërtuar ose zgjeruar objekte private për të prodhuar një vaksinë brenda kufijve të vendit.
Kur COVID-19 u shfaq, të paktën dy prej atyre vendeve u bënë pjesë e Operacionit Warp Speed, duke prodhuar vaksina si: Johnson & Johnson, AstraZeneca dhe Moderna Inc.
Globalisht, vaksinat prodhohen nëpër rrjetet ekzistuese të kompanive të ilaçeve dhe shpesh duhet të kalojnë nëpër disa vende – madje edhe midis kontinenteve – përpara se të jenë gati për t’u shpërndarë.
Vetëm brenda BE-së, më shumë se 30 bimë nga Suedia në Spanjë janë pjesë e prodhimit e vaksinave COVID-19.
Lonza Group AG me qendër në Zvicër prodhon përbërësit e vaksinës Moderna të cilat më pas shkojnë në Spanjë për tu vendosur në shishe. J & J prodhohet në Holandë dhe dërgohet në Shtetet e Bashkuara për tu vendosur në shishe.
Pfizer-BioNTech ka kontraktuar me fabrika të ndryshme përmes një rrjeti prej 13 vendesh për të përmbushur nevojat e prodhimit këtë vit. Por përplasjet midis AstraZeneca dhe BE në Bruksel kanë vazhduar që kur një furnizues i prodhuesit të ilaçeve në Seneffe, Belgjikë pati vështirësi në janar.
Prodhimi i vaksinave të AstraZeneca fillon me infektimin e qelizave të gjalla me një formë të modifikuar të virusit. Qelizat janë rritur në rezervuarë, ose bioreaktorë, për rreth dy muaj. Zhvilluesit e tjerë të vaksinave gjermane BioNTech SE dhe CureVac NV, të cilët janë në krye të teknologjisë së re të vaksinave dhe të dy kanë marrë fonde qeveritare, do të jenë gjithashtu pjesë e mekanizmit të Gjermanisë.
BioNTech tha se do të prodhonte deri në 750 milion doza në vit dhe gjiganti i farmacisë Bayer AG do të ndihmonte në zhvillimin e CureVac. Zhvilluesit e vaksinës ruse, Sputnik V, gjithashtu kanë bërë kërkime në lidhje me prodhimin e saj në rajon.
Fondi i Investimeve Direkte të Rusisë (RDIF), i cili po promovon Sputnik V ndërkombëtarisht, nuk pranoi të jepte asnjë koment. Marrëveshja e AstraZeneca me IDT është e ngjashme me marrëveshjet e tjera që kompania ka realizuar, për shembull në Japoni dhe Australi.
AstraZeneca nuk pranoi të komentojë mbi marrëveshjet që ka arritur, por një nga drejtuesit e saj ka thënë kompania u përpoq shumë për të krijuar zinxhirë të pavarur furnizimi për të mundësuar shpërndarje të plotë të vaksinave në të gjithë botën.
Ndërtimi i kapacitetit të prodhimit të vaksinave është i nevojshëm duke pasur parasysh nevojën e madhe për të vaksinuar të gjithë popullsinë e botës kundër COVID-19.
Në Kanada, qeveria federale po ndërton një strukturë në Montreal që do të prodhojë rreth 2 milion doza vaksinash në muaj duke filluar nga viti i ardhshëm.
I pyetur nëse kjo do të rrisë kostot, Këshilli Kombëtar i Kërkimeve të Kanadasë tha se nuk ka për qëllim të konkurrojë me sektorin privat: “Objektivi ynë është t’u përgjigjemi sa më shpejt emergjencave të ardhshme shëndetësore”. /abcnews.al
