Dy vëllezër dhe një vëlla
Shkruan Faton Aliu
Në një truall të vjetër mes maleve dhe detit, jetonin dy vëllezër: njëri me pamje boheme e sy që përshkonin detin, tjetri i ri, kokëfortë, i lindur në luginë, që çdo mëngjes mbante librin e ligjit nën sqetull. Ata quheshin Eri dhe Albi.
I pari, Eri, kishte një shtëpi që përherë rindërtohej. Herë e lyente me ngjyrë rozë, herë me gri betoni, e shpeshherë e fshihte me veladon shfaqjesh ndërkombëtare. Kishte për zemër artistët, por i donte më shumë kur i heshtnin.
I dyti, Albi, i rritur ndër plagë e shpërngulje, kishte ndërtuar një kasolle drejtësie, por binte shpesh shi mbi të. Fqinjët i thonin: “Mos u bëj shumë i drejtë, se të shkelin.” Por ai, me zë të ngjirur nga protestat, i përgjigjej: “Më mirë i shkelur, se i përkulur.”
Por, diku në perëndim të tyre, në një oborr tjetër, rrinte një vëlla – vëllai që nuk u rrit me ta. Quhej Maqar, por ai kishte marrë një mbiemër të huaj: Servanti. Fliste me zë të butë, por vetëm kur kishte pranë të huajt. Kur vinte Eri apo Albi, ai fshihte flamurin e përbashkët pas derës dhe thoshte: “Shtëpia ime nuk ka vend për ide të mëdha, vetëm për mandate të vogla.”
Maqari e quante veten shqiptar, por shtëpinë e kishte rregulluar sipas shijes së tjetërkujt. Çdo tavolinë që mbushte me “bashkëkombësit” e tij, kishte një karrige bosh për të ftuarit që flisnin një gjuhë tjetër, një pushtet tjetër.
Një ditë, Eri e Albi vendosën të shkonin për vizitë.
– “O Maqar, si po të shkon jeta?” – pyeti Albi, ndërsa hidhte sytë nga dritaret e mbyllura.
– “Si gjithmonë, përpara!”, tha Maqari, ndërsa shihte pas për të kuptuar nga frynte era.
Eri e pa me një buzëqeshje të vagullt. Kishte parë shumë si Maqari në karrierën e tij – që heshtnin kur duheshin të flisnin dhe flisnin kur duhej të heshtnin.
Por Maqari nuk ishte fajtor. Ai ishte produkt i një rruge të gjatë që përfundonte gjithmonë në një zyrë tjetër, ku fjala “vëllazëri” tingëllonte si fjalë e ndaluar.
Në largim, Albi i tha Erit:
– “Ky nuk është vëlla, por një kujdestar i shtëpisë së huaj.”
– “Jo, është vëlla, por një vëlla që nuk ka gjetur zërin e vet.” – tha Eri, ndonëse me një ironi të lehtë, të cilën e përdorte shpesh për të fshehur braktisjen.
Dhe u kthyen dy vëllezërit, secili në plagët dhe arritjet e veta, duke ditur se vëllazëria pa dinjitet është thjesht nostalgji, dhe se politika pa kurajo është veç një lojë kukullash për spektatorë të lodhur.
> Në një botë ku kombësia është e thyer nga kompromiset dhe heshtja është valutë e pushtetit, dy vëllezërit mbetën në lëvizje, ndërsa i treti mbeti në vend – i ngrirë mes kujtimit dhe frikës. Por rrëfimi nuk mbyllet me pikë. Sepse çdo vëlla që hesht, rikujtohet një ditë kur zëri bëhet domosdoshmëri. Dhe atëherë, vëllazëria s’ka më nevojë për fjalë. <
